tommie luyben 

Acteur Teun Luijkx is iedere zondagavond te zien in de serie A’dam & E.V.A.. Hij staat regelmatig op de toneelplanken, speelt in films en presenteert How Do They Do It op Discovery Channel. Een alleskunner dus. We zijn er dan ook supertrots op dat hij een van onze CJP Inspirators is. Als je je aanmeldt, krijg je gratis iedere maand culturele tips van Teun (en/of andere Inspirators) in je mailbox.

​

Je speelt de mannelijke hoofdrol in A’dam - E.V.A.. Wist je van kleins af aan al dat je acteur wilde worden?

'Vroeger nam m'n ouders mijn zusjes en mij vaak mee naar de schouwburg in Eindhoven. Ik kwam pas écht in aanraking met volwassenentheater op de middelbare school, door CKV. Dat vak stimuleert jongeren om ook naar dans of naar het museum te gaan, in plaats van altijd maar naar blockbusters in de bios. Je ontwikkelt pas echt een smaak als je dingen ziet die je niet kent, waar je nog niks van begrijpt, maar wel wat met je doen. Driekwart van de klas denkt waarschijnlijk: cultuur, whatever. Dat andere kwart wordt wél geprikkeld en kijkt verder dan zijn neus lang is. Zo zag ik vroeger veel van Het Zuidelijk Toneel. Die voorstellingen waren zó rauw en fris; ik had nog nooit zoiets gezien. Toen besefte ik dat acteur een echt beroep was waarvoor opleidingen bestonden.'

​

Op de toneelschool in Maastricht leerde jij alle kneepjes van het vak. Nu acteer je zowel in films en series als op het toneel. Een groot verschil?

'Absoluut. Een camera zit dicht op je huid, dus dan acteer je anders. In plaats van groots te transformeren houd je het dicht bij jezelf. Televisie is een ander medium. In één avond trekt A’dam – E.V.A. bijna een half miljoen kijkers, terwijl tijdens een theatertournee in totaal zo’n tienduizend mensen een stuk zien. Dat is logisch, want het is ook makkelijker om thuis de televisie of Netflix aan te zetten dan een kaartje te kopen voor 't theater. Begrijp me niet verkeerd; ik ben gek op televisie en verslind series, maar een avond naar het theater is echt een happening. Acteurs staan daar live iets voor jou te spelen: een hele andere beleving dan thuis naar 'n scherm turen. Televisie is ook veel realistischer, bij toneel gebruik je meer je verbeelding. Ik heb ooit in een voorstelling een oude oma gespeeld. In het theater kan dat gewoon!'

​

Hebben we dat nodig, die verbeelding?

'Ja, het is heel belangrijk in het leven. Als mensen minder naar het theater of museum gaan, minder boeken lezen en steeds maar kiezen voor instant entertainment, verdwijnt langzaam de verbeelding uit de samenleving. Verschrikkelijk jammer, want het is zoiets moois: dingen zien die niet daadwerkelijk zo zijn. Dan kun je ook anders naar anderen kijken, elkaars meningen begrijpen en je in iemand verplaatsen. We moeten onze verbeeldingsknop weer aan zetten.'

​

Jij bent een CJP Inspirator en geeft veel culturele tips. Wie geeft jou eigenlijk inspiratie?

'Ik ben groot fan van de maker van The Wire, David Simon. Hij maakte ook de beste serie aller tijden: Treme. Echt mijn ultieme lievelingsserie! Het gaat over een groep muzikanten in New Orleans, nadat orkaan Katrina over de stad heeft geraasd. Zij proberen hun leven weer op te bouwen terwijl de hele stad in puin ligt. Elke avond maken ze muziek in de barretjes die nog overeind staan. Die muziek staat symbool voor het plezier in het leven. Het fijne aan de serie vind ik dat het niet zo sensationeel is. Je ziet die personages gewoon hun leven leiden, met fijne dagen en kutdagen. Het doet me vaak aan A’dam – E.V.A. denken, omdat Treme ook gaat over de verschillende levens van mensen in een stad.'

​

Da’s gelijk een mooi bruggetje. Wat maakt A’dam – E.V.A. zo goed?

'De diversiteit in de serie vind ik prachtig. Als over tig jaar mijn kleinzoon vraagt: 'Hoe was Amsterdam vroeger?', dan zou ik hem de drie seizoenen van A’dam – E.V.A. geven. De serie is een heel reëel beeld van de stad, met alle sociale lagen en verschillende bevolkingsgroepen. Iedereen heeft een plekje in de serie. Daarom is het voor veel mensen herkenbaar.'

​

Is televisie herkenbaarder dan toneel?

'Het is realistischer. Toneel is gestigmatiseerd: veel mensen dénken dat ze het moeilijk vinden. Dingen zijn waardevoller als je er meer moeite voor doet, zoals alles in het leven. Neem het stuk Angels in America van Toneelgroep Oostpool, dat we komend voorjaar weer spelen. Niet iedereen zal alles begrijpen, maar je kunt wél geraakt worden. Ook al ga je niet zo vaak naar het theater. Mensen denken vaak dat ze alles van A tot Z moeten begrijpen bij kunst. Dat is niet zo. Bij beeldende kunst word ik vaak ontroerd zonder te weten waarom. Sta ik ineens te janken bij een groot paars doek van Mark Rothko. Kunst en theater is veel toegankelijker dan je denkt. Kom maar gewoon kijken en word geraakt op je eigen manier.'

​

Veel mensen vinden het toch moeilijk, kunst.

'Je moet daarin getraind raken, het liefst zo jong mogelijk. Bijvoorbeeld door het vak CKV. Het is een taak voor scholen om jongeren cultureel intelligenter te maken, zodat je langzaamaan meer begrijpt en de schoonheid van dingen inziet. We moeten elkaar daar ook in helpen. Als ik nooit CKV had gehad, had ik het Zuidelijk Toneel niet gezien, was ik nooit op de toneelschool terecht gekomen en had ik hier niet gezeten. Je moet een paar mensen hebben die tegen je zeggen: 'Dit móet je zien!' Daarom vind ik het CJP Inspirator-project zo tof: precies het duwtje in de rug dat veel mensen nodig hebben.'

​

Wie is jouw favo mede-inspirator?

'De regisseur van A’dam & E.V.A., Norbert ter Hall en mijn tegenspeelster Eva van de Wijdeven volg ik natuurlijk al in het echte leven. Fresku vind ik een toffe CJP Inspirator. Ik zag hem in 24 uur met… van Theo Maassen. Een slimme vent, grappig en hij maakt toffe muziek. Bovendien geeft hij tips waar ik zelf nooit op was gekomen.'