tommie luyben 

Ooit maakte onze Nederlandse ruimdenkendheid furore: Nederland was het eerste land waar homoseksuelen konden trouwen. Hoe staat het anno 2017 eigenlijk met de homo-emancipatie?

​

Ridder Coos
Voor de interviewserie De homo die zich hardmaakt spreken we met acht prominente LHBT-activisten. Coos Huijsen was vooral in de jaren 70 en 80 actief als homoactivist en in 1976 zelfs de eerste openlijk homoseksuele parlementariër van de wereld. Ook is hij medeoprichter van Het Blauwe Fonds, dat zich inzet voor homo-emancipatie. Vorig jaar verscheen Coos' autobiografie Homo Politicus en in april werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

 

Waarom maak je je hard?
'Omdat er nog steeds veel problemen zijn. Kijk maar naar het aantal zelfmoorden onder homojongeren: dat is vijf keer zo hoog als bij hun heteroseksuele leeftijdgenoten. Ook is 'homo' het populairste scheldwoord op het schoolplein. Dat zegt al genoeg. Soms hoor ik mensen zeggen: 'Ik ben homo, maar ik loop er niet mee te koop, hoor.' Wat is dat nou, verdomme?! Wees gewoon jezelf.'

​

Waar maak je je nog meer zorgen om?
'Homoseksuele ouderen. Veel van hen zitten op een kamertje in een bejaardentehuis en hebben ergens diep in een lade een foto liggen van hun overleden partner. Zij durven niet te vertellen dat ze homo zijn en zijn ontzettend eenzaam. Ook gebeurt het vaak dat jongeren in de zorg zeggen: 'Ik ga niet de kont van een homo wassen.' Daarom gaat Het Blauwe Fonds samen met het Ouderenfonds ervoor zorgen dat het begrip ‘homoseksualiteit’ in hun lessenpakket wordt opgenomen.'
 

Hoe was het om als homo op te groeien in de jaren veertig?

'Ik kom van het superchristelijke eiland Goeree-Overflakkee. Als ze maar dachten dat je homo was, was je gelijk de kneus van het dorp. Ook toen ik in de jaren 60 studeerde en lid werd van de politieke partij CHU – dat later opging in het CDA – kwam homoseksualiteit nergens aan de orde. Je moest jezelf constant ontkennen: enorm benauwend. Als je een goede baan wilde, hield je je mond. Anders kon je het wel vergeten.'

​

Wanneer kwam je uit de kast?
'In 1973, toen ik uit de politiek stapte. Ik was inmiddels 33 jaar en het gehuichel meer dan zat. Het swingende Amsterdamse uitgaansleven was een heerlijke douche en ik voelde me bevrijd. Eindelijk kon ik mezelf zijn en hoefde niet meer te liegen. In 1976 ging ik vanuit het onderwijs – waar iedereen het wist – terug de Tweede Kamer in en ben ook daar meteen uit de kast gekomen. Dat kreeg veel media-aandacht, ook internationaal: een openlijk homoseksuele politicus, dat was nooit eerder voorgekomen.'

 

Heb je binnen de Tweede Kamer gedoe gehad vanwege je geaardheid? 

'Dat viel reuze mee. Vanaf het begin heb ik geprobeerd zo open mogelijk te zijn en mijn partner Lank bij veel dingen te betrekken. Door menselijkheid te tonen, beseften politici dat homorechten gewoon onder mensenrechten vallen. Een leuke anekdote is die van de loge in de Tweede Kamer, waar altijd de echtgenotes van de Kamerleden zaten. Daar had ik Lank ook gezet, maar na een tijdje was hij plots verdwenen. Bleek dat hij was weggestuurd, omdat hij geen echtgenote was. Toen ben ik direct naar de voorzitter gestapt: 'Ik mag dan wel niet officieel met Lank trouwen, maar ik verdien toch zeker wel dezelfde rechten als de rest?' Hij mocht gewoon weer terug de loge in, iets wat in die tijd toch wel bijzonder was.'

Wat is je grootste overwinning in de Tweede Kamer?
'De toevoeging aan artikel 1 in de Grondwet: 'Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.' Die paar extra woorden zijn ontzettend belangrijk voor de gelijke rechten van homoseksuelen.'

​

Wat vind je van de gay-community van nu?

'Homo's mogen meer zelfrespect hebben en trots zijn op zichzelf. Te veel gays camoufleren zich nog. Verschrikkelijk, want homoseksualiteit is gewoon een feit. Onder al onze voorouders hebben homo's gezeten, en onder onze nakomelingen zullen ook homo's zitten. Het is een wezenlijk onderdeel van de mensheid en het zal een grote uitdaging worden om de straat weer terug te winnen.'

​

Meer De homo die zich hardmaakt: Laurens Buijs, Ellie Lust, Diva Mayday, Ilias Zian, Jennifer Hopelezz, Valentijn De Hingh en Erwin Olaf​. 

​